Kho dữ liệu chứa 16 tỷ thông tin đăng nhập, trong đó có nhiều tài khoản Google, Apple, Facebook, đã bị lộ.
Nhóm nghiên cứu bảo mật Cybernews đã điều tra vụ rò rỉ từ đầu năm và phát hiện 30 tập dữ liệu, mỗi tập chứa từ vài chục triệu đến hơn 3,5 tỷ hồ sơ bị phát tán, trở thành một trong những vụ rò rỉ lớn nhất lịch sử Internet từng được ghi nhận. Nhiều dữ liệu bị lộ chưa từng được báo cáo trước đó, trừ một tập gồm 184 triệu hồ sơ mà một nhà nghiên cứu bảo mật phát hiện cuối tháng 5.
Ảnh: Reuters
“Với hơn 16 tỷ hồ sơ đăng nhập bị lộ, tội phạm mạng đang có quyền truy cập thông tin cá nhân lớn chưa từng thấy, có thể dùng để chiếm tài khoản, đánh cắp danh tính và lừa đảo nhắm mục tiêu. Điều đáng lo là cấu trúc và tính mới của các tập dữ liệu, chúng không phải thông tin rò rỉ cũ được ‘tái chế’. Đây là thông tin mới, có thể ‘vũ khí hóa’ ở quy mô lớn”, nhóm nghiên cứu tại Cybernews cho biết.
Cứ vài tuần, những tập dữ liệu khổng lồ mới lại xuất hiện, cho thấy mức độ phổ biến của phần mềm đánh cắp thông tin. Tất cả xuất hiện trong thời gian ngắn – đủ lâu để nhóm nghiên cứu phát hiện, nhưng không đủ để tìm ra ai đang kiểm soát chúng.
Các nhà nghiên cứu cho biết rất khó so sánh thông tin trong mỗi tập dữ liệu, nhưng nhận thấy một số hồ sơ bị chồng lấn. Điều này đồng nghĩa, họ không rõ chính xác có bao nhiêu người hay tài khoản thực sự bị lộ. Hầu hết thông tin đều tuân theo một cấu trúc rõ ràng: URL, theo sau là thông tin đăng nhập và mật khẩu. Đa số phần mềm đánh cắp thông tin hiện đại cũng thu thập dữ liệu theo cách này.
Nội dung trong các tập dữ liệu bị rò rỉ cho phép truy cập gần như mọi dịch vụ trực tuyến, từ Apple, Facebook, Google, đến GitHub, Telegram và nhiều dịch vụ công. Theo nhóm nghiên cứu, rò rỉ thông tin đăng nhập ở quy mô này sẽ thúc đẩy các chiến dịch lừa đảo, chiếm đoạt tài khoản, xâm nhập phần mềm tống tiền và xâm phạm email doanh nghiệp.
Những đợt lộ thông tin lớn đang trở nên phổ biến hơn. Tuần trước, một vụ rò rỉ dữ liệu xảy ra tại Trung Quốc với hàng tỷ tài liệu chứa thông tin tài chính, WeChat, Alipay và dữ liệu cá nhân nhạy cảm khác. Hè năm ngoái, tập hợp mật khẩu lớn nhất với gần 10 tỷ mật khẩu, mang tên RockYou2024, bị lộ trên một diễn đàn hacker. Đầu năm 2024, nhóm nghiên cứu Cybernews phát hiện vụ rò rỉ dữ liệu quy mô nhất lịch sử với 26 tỷ hồ sơ.
Vừa trộn xong mẻ vữa, anh Toản điếng người nghe vợ báo tin số tiền 600 triệu đồng chuẩn bị cho con trai đi du học, bị lừa mất sạch.
Ba ngày trước, con trai út tên Thành Đạt, 19 tuổi, nhận cuộc gọi từ một người xưng là “công an Hà Nội”, thông báo cậu liên quan đến đường dây rửa tiền xuyên quốc gia.
Giọng “anh công an” rất nghiêm nghị, đọc rành rọt mọi thông tin cá nhân của Đạt. Sau đó, hình ảnh công văn điều tra và ảnh tang vật và cả một nhóm người bị tạm giam cùng với “lệnh bắt giữ” khiến cậu bủn rủn tay chân.
“Chúng bảo nếu em nói với ai, kể cả với người nhà sẽ bị bắt ngay để không làm lộ quá trình điều tra. Lúc đó em hoảng loạn, không nghĩ được gì”, Đạt kể. Khi cậu cố gắng thanh minh, đối tượng trấn an: “Chúng tôi tin em vô tội, nhưng phải chứng minh điều đó”. Kẻ lừa đảo nói Đạt phải chuyển 600 triệu đồng cho “cơ quan điều tra”, sẽ hoàn trả sau hai, ba ngày.
Khi Đạt nói không có tiền, chúng tấn công vào điểm yếu “nếu bố mẹ biết chuyện này sẽ lo lắng, hoảng loạn và khiến sự việc rắc rối thêm”. Một kịch bản được đưa ra: “Hãy nói được học bổng du học, cần 600 triệu để chứng minh tài chính”.
Thanh niên 19 tuổi nghe theo.
Nghe con trai báo tin được học bổng du học, vợ chồng anh Toản tin tuyệt đối. Trong ba ngày, họ vay mượn đủ 600 triệu đồng, chuyển hết cho Đạt.
Nam sinh được hướng dẫn rút tiền mặt, mang đến một quán cà phê giao cho “điều tra viên”. Việc trao tiền trực tiếp, không phải nhấp vào đường link, hay nhập mã OTP, khiến Đạt tin hơn.
Ba ngày trôi qua vẫn không thấy tiền về, số điện thoại của “điều tra viên” không thể liên lạc được. Lúc này Đạt mới bừng tỉnh.
“Mẹ ơi, con bị lừa rồi”, nam sinh khóc nức nở qua điện thoại, thú nhận với mẹ trong buổi sáng giữa tháng 5/2025.
Thành Đạt, 19 tuổi, sau cú lừa đảo mất 600 triệu đồng. Ảnh: Quỳnh Nguyễn
Lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam đang bùng nổ với quy mô và thủ đoạn ngày càng tinh vi, gây ra thiệt hại nghiêm trọng. Năm 2024, người Việt mất gần 19.000 tỷ đồng vì các cú lừa online, theo báo cáo của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia.
Cổng cảnh báo an toàn thông tin thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ) cũng ghi nhận hơn 22.000 phản ánh trong 9 tháng đầu năm 2024, trong đó 80% liên quan lừa đảo tài chính.
Nhưng con số này, theo các chuyên gia, chỉ là phần nổi của tảng băng.
“Rất nhiều người không báo cáo vì xấu hổ, sợ bị đánh giá, chấp nhận mất tiền và nghĩ đó là một khoản ‘học phí’ cho sự thiếu hiểu biết”, tiến sĩ Bùi Thị Liên, chuyên gia Tâm lý học tội phạm, Học viện An ninh nhân dân, nói.
Lừa đảo online đã trở thành một ngành công nghiệp ngầm, có tổ chức, nhân công, có những người nghiên cứu các quy luật tâm lý, xã hội, liên tục cập nhật xu hướng, chính sách mới để sáng tạo kịch bản lừa đảo.
Nhiều người thắc mắc “Vì sao những kịch bản lừa đảo nghe quá vô lý mà nạn nhân vẫn răm rắp làm theo?”. Ẩn sau mỗi vụ lừa là cả một chuỗi những hành vi thao túng tâm lý (psychological manipulation) được dàn dựng công phu mà các đối tượng giăng bẫy săn mồi, chuyên gia tâm lý học tội phạm đưa ra nhận định.
Theo tiến sĩ Liên, có 5 điểm yếu tâm lý phổ biến mà các thủ phạm thường khai thác. Đầu tiên, chúng đánh vào nỗi sợhãi.
Hầu hết đều sợ bị vướng vào lao lý, sợ làm cha mẹ buồn, sợ mất thể diện, mất tiền. Một cú điện thoại xưng là công an, một lệnh bắt có dấu đỏ, vài bức ảnh đồng phạm bị tạm giam đã có thể khiến người ở đầu dây bên kia mất kiểm soát.
Tiếp theo, những kẻ lừa đảo sẽ đánh vào cảm giác tội lỗi. “Ai cũng biết quy định này, sao chị lại không?”, “Kiến thức pháp luật của anh/chị như thế à?”. Những câu nói có tính thao túng này khiến nạn nhân hoang mang, rối trí vì cảm thấy mình yếu kém, từ đó dễ bị dẫn dụ.
Trong một số trường hợp, chúng đánh vào tâm lý khát khao được quan tâm, chia sẻ của mỗi người. Bằng những lời thủ thỉ, săn sóc như thể bạn là người đặc biệt, các đối tượng sẽ tạo ra một điểm tựa tâm lý vô hình khiến các nạn nhân tin tưởng và phụ thuộc. Một vài ngày nhắn tin quan tâm, rồi đưa ra một cơ hội đầu tư sinh lời. Những người đang cô đơn cứ tưởng đây là tình yêu đích thực nhưng thực tế là cái bẫy được giăng sẵn.
Chúng lợi dụng điểm yếu của con người trong các tình huống khẩn cấp. Bằng cách dựng nên nhữngtình huốngnhư con bị tai nạn, bố đang cấp cứu, tài khoản sắp bị khóa các đối tượng đưa ra những lựa chọn buộc nạn nhân phải hành động ngay lập tức. Việc tạo cảm giác khẩn cấp, với các câu nói dẫn dắt có chủ đích khiến nạn nhân không có thời gian suy nghĩ, mất khả năng tỉnh táo, phòng bị.
Và cuối cùng, chúng đánh vào lòng tham. Qua vài lần thành công đầu tiên mang lại lợi nhuận nhỏ, chúng xây dựng lòng tin, kích thích lòng tham. Mỗi lần đầu tư sau đó sẽ lớn hơn, tham vọng thu hồi số tiền đã mất cũng mạnh hơn và nạn nhân chỉ dừng lại khi không còn vay mượn được ai nữa.
Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính pháp, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết gần như tuần nào cũng tiếp nhận những vụ bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên mạng. Không ít nạn nhân là người có trình độ học thức, địa vị xã hội.
Một số nạn nhân thậm chí mù quáng bào chữa cho kẻ lừa đảo, bất chấp cảnh báo từ người thân. Đầu tháng 6/2025, gia đình anh Thanh Bình, ở Hà Nội phát hiện em gái vay mượn khắp nơi. Khi hỏi ra, cô đã chuyển cho bạn trai qua mạng gần 300 triệu đồng.
“Em tôi ly thân đã lâu. Tháng 4 nó nhập viện, nằm một mình nên bắt đầu nhắn tin với mấy người lạ trên mạng”, anh kể. Từ vài tin nhắn an ủi, mối quan hệ nhanh chóng chuyển sang những lời yêu đương, hứa hẹn, hợp tác đầu tư.
Mặc dù cho gia đình khuyên nhủ, thậm chí bị kẻ lừa đảo chặn số, em gái anh vẫn nhắn tin yêu đương với thủ phạm. “Khi tôi hỏi: “Giờ chồng ly hôn, giành quyền nuôi con thì sao?”. Nó vẫn ngu muội trả lời: “Anh ấy (kẻ lừa đảo) hứa tháng sau sẽ về đón em'”, anh Bình kể.
Các kịch bản lừa đảo ngày càng tinh vi, phức tạp và biến thiên khôn lường, dù vậy, theo tiến sĩ Liên, quá trình thao túng nạn nhânthường qua bốn bước chính.
Đầu tiên, cung cấp thông tin gây sốc khiến nạn nhân sợ hãi, kèm theo thông tin cá nhân và giấy tờ pháp lý để thu phục lòng tin. Thứ hai, cô lập bằng cách cấm chia sẻ thông tin. Thứ ba, gieo lo sợ cực độ, khiến nạn nhân tự thêu dệt kịch bản xấu nhất. Và cuối cùng, ra lệnh điều khiển hành vi, lấy tiền và biến mất.
Hậu quả không chỉ là mất tiền. Nhiều nạn nhân suy sụp tinh thần, mất kiểm soát hành vi, thậm chí vi phạm pháp luật, tự tử.
Luật sư Cường nhấn mạnh vai trò của các nhà mạng, nền tảng số và đơn vị trung gian thanh toán; chuyên tâm lý, xã hội trong việc tham gia nghiên cứu về loại tội phạm này và đi trước chúng một bước. Đặc biệt, rất cần thiết người dân báo cáo sự việc để các cơ quan chức năng có cơ sở phát hiện và xử lý.
Với người dân, không ai có thể nói chắc mình không là nạn nhân. Vì vậy, phải cập nhật kiến thức công nghệ, hiểu biết pháp luật, theo dõi các thủ đoạn lừa đảo mới qua nguồn tin chính thống. Tuyệt đối không tin vào món hời, không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản, mã OTP hay mật khẩu. Khi đã mất tiền, không nghe theo lời mời lấy lại.
Trên thực tế, cùng một kịch bản nhưng có người bị lừa, có người không.
Tiến sĩ Liên cho biết sau quá trình giăng bẫy, các đối tượng lừa đảo sẽ nhìn ra những dấu hiệu cho thấy “con mồi” đang có xu hướng đi tiếp hay không, ví dụ tỏ ra quan tâm, sốt ruột, lo lắng hoặc giọng nói bộc lộ sự sợ hãi, thiếu ổn định.
Người bị lừa thường có tâm lý yếu, nhẹ dạ, cả tin, thương người hoặc thiếu hiểu biết. Khi bị cuốn vào cuộc trò chuyện, thủ phạm sẽ sử dụng một số kỹ thuật trong tâm lý, ví dụ đưa ra các lựa chọn có tính định hướng cao khiến nạn nhân buộc phải chọn, giọng nói cứng rắn, thể hiện uy quyền, đe dọa, mệnh lệnh đưa ra quyết liệt, gấp gáp, phủ đầu. Dần dần, cuộc gọi điện như gọng kìm siết chặt, điều khiển nạn nhân hành động theo mệnh lệnh mà không có sự phản ứng hoặc không dám phản ứng.
“Vì thế, nếu gặp phải tình huống không liên quan hay có dấu hiệu đáng ngờ, người dân tốt nhất không tương tác. Nói thêm sẽ có nguy cơ bị lộ điểm yếu”, tiến sĩ Liên nói. “Hơn nữa, nguyên tắc đầu tiên trong thời đại số là phải biết trì hoãn, không đưa ra quyết định vội vàng“.
Gần một tháng nay, vợ chồng anh Toản lao đao vì khoản nợ 300 triệu đồng. Mùa mưa bão sắp đến, công việc thợ xây sẽ ít, gánh nặng trả nợ càng chồng chất.
“Con dại cái mang, giờ cả nhà phải cùng nhau gồng gánh”, người cha chua xót nói.
Hai hộ kinh doanh tại Saigon Square vừa bị xử phạt vì bán ví, túi xách và áo thun giả mạo các thương hiệu nổi tiếng.
Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cho biết, ngày 13/6, tổ công tác nghiệp vụ của đơn vị tiếp tục kiểm tra hoạt động kinh doanh tại Saigon Square (quận 1, TP HCM).
Trong quá trình kiểm tra, nhà chức trách phát hiện hai kiot 47T-49T và 3B+9D bày bán hàng giả mạo nhãn hiệu đã đăng ký bảo hộ tại Việt Nam.
Tại kiot 47T-49T của bà Ngô Thị Hằng Nga, nhiều sản phẩm mang nhãn hiệu Hermes, Chanel, Gucci, Louis Vuitton được niêm yết giá chỉ từ 150.000 đến 380.000 đồng, thấp hơn rất nhiều so với giá chính hãng.
Túi xách giả mạo thương hiệu tại cửa hàng tại Saigon Square. Ảnh: Quản lý thị trường
Tương tự, tại ki-ốt 3B+9D của bà Võ Thị Kiều Oanh, các mẫu áo thun mang nhãn Lacoste, Boss, Polo cũng chỉ có giá 100.000-150.000 đồng mỗi chiếc. Toàn bộ gần 400 sản phẩm tại hai ki-ốt này đã bị lập biên bản tạm giữ để xử lý theo quy định.
Trước đó, ngày 29/5, sáu tổ công tác của Cục đã kiểm tra diện rộng tại Saigon Square, thu giữ hàng nghìn sản phẩm như túi xách, ví, đồng hồ, kính mắt… giả mạo thương hiệu nổi tiếng. Một số hộ kinh doanh cố gắng đóng cửa gian hàng để né tránh nhưng vẫn bị phát hiện vi phạm.
Nhiều tiểu thương tại Saigon Square đóng cửa vì lo kiểm tra. Ảnh: Quản lý thị trường
Theo lãnh đạo Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, lực lượng chức năng sẽ tiếp tục giám sát các điểm nóng về kinh doanh hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, vi phạm sở hữu trí tuệ. Song song đó, lực lượng cũng tuyên truyền, vận động tiểu thương chuyển sang kinh doanh hàng hợp pháp, góp phần xây dựng hình ảnh môi trường mua sắm văn minh, đáng tin cậy tại TP HCM.
Đợt kiểm tra nằm trong kế hoạch thực hiện Công điện 65 và Chỉ thị 13 của Thủ tướng về cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả trên toàn quốc.
Từ đầu năm, các đơn vị, địa phương bắt giữ, xử lý hơn 34.000 vụ việc vi phạm. Trong đó, hơn 8.200 vụ buôn bán, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu; 25.100 vụ gian lận thương mại, thuế và khoảng 1.100 vụ hàng giả, vi phạm sử hữu trí tuệ. Các cơ quan xử phạt, thu nộp ngân sách hơn 4.897 tỷ đồng, khởi tố hình sự gần 1.400 vụ.
Ứng dụng AI trong nhiều tòa soạn báo ở Việt Nam được đánh giá còn tự phát, manh mún, thiếu chiến lược tổng thể để giải quyết những thách thức sinh tử.
Tại Hội thảo AI và chiến lược chuyển đổi số của các tòa soạn báo Việt Nam sáng 20/6 ở Hà Nội, ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông (IPS), nhận định: “Ứng dụng AI trong báo chí Việt Nam hiện vẫn manh mún và thiếu tầm nhìn dài hạn”.
Theo khảo sát của IPS năm 2024, 64,6% cơ quan báo chí trong nước đã bắt đầu ứng dụng AI, tăng gấp đôi so với mức 27,3% của năm trước đó. Tuy nhiên, chỉ dưới 10 tòa soạn có chính sách về sử dụng AI, và đa phần mới ứng dụng ở khâu sản xuất nội dung như gợi ý tiêu đề, kiểm tra chính tả, tạo hình minh họa… Trong khi đó, các lĩnh vực có khả năng tạo đột phá như nghiên cứu độc giả, phát triển kinh doanh lại ít được đầu tư.
Viện trưởng IPS Nguyễn Quang Đồng tại Hội báo 2025. Ảnh: Trọng Đạt
“Chúng ta đang đặt trọng tâm sai. AI đang được các tòa soạn Việt Nam dùng để hỗ trợ sản xuất bài viết, thay vì giải quyết bài toán về mô hình kinh doanh, trải nghiệm độc giả, giữ chân người đọc – những yếu tố sống còn của báo chí”, ông Đồng nói. Theo ông, điều nguy hiểm là nhiều tòa soạn sa đà vào việc áp dụng AI như các công cụ hỗ trợ cá nhân nhà báo, thay vì tiếp cận từ góc độ tổ chức với chiến lược bài bản.
Ghi nhận của IPS cho thấy phần lớn tòa soạn không đủ nguồn lực tài chính, nhân sự để đầu tư AI một cách nghiêm túc. Nhiều nơi chỉ sử dụng công cụ miễn phí như ChatGPT, Gemini, với ngân sách dưới một triệu đồng. “Với mức đầu tư như vậy, không thể gọi là ứng dụng AI ở cấp độ tòa soạn được”, ông Đồng nhận xét. “VnExpress và VnEconomy là những ví dụ hiếm hoi về việc ứng dụng AI bài bản ở cấp độ tòa soạn”.
VnExpress đã đẩy mạnh, tối ưu hóa việc ứng dụng thuật toán công nghệ và AI ở phần lớn khâu nội dung từ tác nghiệp của phóng viên, biên tập, sản xuất nội dung đến các sản phẩm nội dung độc quyền đa phương tiện.
Trong đó, một số ứng dụng nổi bật như thuật toán sắp xếp nội dung trang chủ theo nguyên tắc cá nhân hóa một phần, đảm bảo độc giả dễ tiếp cận tin chưa đọc ở vị trí thuận tiện nhất. Podcast Generation cung cấp công cụ sản xuất chương trình Điểm tin Podcast, thay thế 70% sức người bằng công nghệ, sản xuất 3 điểm tin mỗi ngày. Ứng dụng Robot Journalism tham gia viết bài tổng hợp thị trường chứng khoán, bản tin tổng hợp thể thao, trắc nghiệm. Translation AI giúp chuyển ngữ bài tiếng Việt sang tiếng Anh.
Chuyên mục Điểm tin Podcast trên VnExpress với giọng đọc AI. Ảnh: Lưu Quý
Tòa soạn cũng triển khai Personalization – tính năng MyVnE cho phép độc giả đăng nhập tùy chỉnh chuyên mục, chủ đề theo nhu cầu; hay tính năng đọc nhanh – sử dụng công nghệ AI tóm tắt tin tức cho độc giả bằng văn bản và giọng nói.
Trong khi đó, chia sẻ kinh nghiệm ứng dụng AI, Tổng thư ký tạp chí VnEconomy Đào Quang Bính cho hay việc đầu tiên tòa soạn nghĩ đến là phát triển công cụ dịch cho tạp chí phiên bản tiếng Anh.
Theo ông, báo đã tự phát triển AI dịch song ngữ Anh – Việt về nội dung kinh tế, với độ chính xác 95%. “Bài báo tiếng Việt chuyển sang tiếng Anh chỉ mất hai phút, biên tập viên chỉnh sửa thêm 5-10 phút, và gần như không phải hiệu đính. Chúng tôi đã áp dụng công cụ này được 8 tháng, giúp tăng năng suất cả chục lần”, ông nói.
Tòa soạn này cũng phát triển trợ lý ảo Askonomy. Người trả tiền đọc báo được cấp quyền truy cập trợ lý ảo. Khi người dùng đặt câu hỏi, Askonomy đưa ra câu trả lời cụ thể, dựa trên nguồn nội dung dữ liệu là các bài viết đăng trên tạp chí.
Viện IPS đánh giá tương lai của báo chí sẽ ngày càng thách thức khi độc giả chuyển từ truy cập qua công cụ tìm kiếm sang dùng chatbot AI để lấy thông tin, khiến báo chí ít được “ghé qua” như trước. Nguồn thu quảng cáo sẽ giảm theo. Vì vậy, AI cần được nhìn nhận như một công cụ để giải bài toán mô hình kinh doanh, thay vì chỉ là công cụ hỗ trợ sản xuất nội dung.
Theo Viện trưởng, các cơ quan báo chí nên tiếp cận AI một cách tổng thể và có chiến lược. Trong đó, cần dùng AI để tác động đến chiến lược thu hút, giữ chân độc giả và tạo nguồn thu bởi đây mới là điều sống còn đối với các tòa soạn. Để làm như vậy, tòa soạn cần có tư duy, lộ trình đầu tư cho công nghệ, đồng thời cũng cần có bộ quy tắc ứng xử, hướng dẫn phóng viên, biên tập viên dùng AI có trách nhiệm và an toàn.
Sau một tháng cao điểm kiểm tra hàng hoá trên cả nước, lực lượng quản lý thị trường xử lý 3.114 vụ vi phạm, tổng giá trị xử lý hơn 63 tỷ đồng.
Chiến dịch được phát động từ 15/5 đến 15/6 theo chỉ đạo của Thủ tướng, do Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) chủ trì. Trong thời gian này, lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra 3.891 vụ việc, xử lý hơn 3.100 vụ vi phạm. Trong đó, số tiền xử phạt hành chính vượt 32 tỷ đồng, hàng hóa vi phạm bị tịch thu trị giá gần 31 tỷ đồng, và tổng số tiền nộp ngân sách đạt gần 36 tỷ đồng.
Trong đó, 26 vụ có dấu hiệu hình sự đã được chuyển cho cơ quan điều tra, tăng 50% so với cùng kỳ năm ngoái.
Quản lý thị trường kiểm tra hàng giả tại các trung tâm thương mại. Ảnh: Quản lý thị trường
Hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ chiếm tỷ trọng lớn nhất, với 1.580 vụ, tương đương 52% tổng số, số tiền xử phạt 16 tỷ đồng. Tiếp theo là nhóm buôn lậu với 648 vụ, chiếm hơn 21%, xử phạt hơn 6 tỷ đồng.
Một số nhóm hàng nhạy cảm như thuốc, thực phẩm chức năng tiếp tục được giám sát chặt. Riêng nhóm này, từ năm 2021 đến nay, lực lượng chức năng đã xử lý gần 1.000 vụ, trong đó có 783 vụ liên quan đến sữa vi phạm.
Nhiều vụ việc nổi cộm được phát hiện trong đợt cao điểm như: tạm giữ hơn 500 sản phẩm giả mạo thương hiệu tại trung tâm Đà Nẵng; phát hiện cơ sở sản xuất tất giả tại La Phù, Hà Nội; thu giữ hàng nghìn sản phẩm nhái thương hiệu nổi tiếng tại Saigon Square, TP HCM. Gần đây nhất, ngày 9/6, lực lượng chức năng kiểm tra 4 cơ sở kinh doanh mỹ phẩm tại Hà Nội và phát hiện 3.500 sản phẩm nhập lậu không rõ nguồn gốc, cho thấy sự tinh vi trong việc trà trộn hàng giả với hàng thật.
Cục trưởng Trần Hữu Linh cho biết thời gian tới sẽ tiếp tục tăng cường kiểm tra, kết hợp công nghệ số và dữ liệu liên thông để giám sát thị trường hiệu quả hơn, nhất là trong lĩnh vực thương mại điện tử. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng sẽ triển khai các chương trình tuyên truyền, ký cam kết với các tổ chức, cá nhân kinh doanh nhằm nâng cao nhận thức và tuân thủ pháp luật.
“Chúng tôi cam kết hành động mạnh mẽ, đồng bộ và linh hoạt để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, tạo môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh”, ông Linh nói.
Theo Công an Hà Nội, không chỉ dừng lại ở các vụ lừa đảo, thông tin đơn hàng bị lộ còn có thể được sử dụng cho các mục đích phức tạp hơn.
Công an Thành phố Hà Nội ngày 29/5 cho biết, thời gian qua, nhiều người dân chia sẻ khi vừa đặt mua hàng trên mạng thì chỉ vài giờ sau đã có người gọi điện tự xưng là “shipper” đọc đúng tên, địa chỉ, món hàng và số tiền, yêu cầu chuyển khoản trước một phần tiền hàng vì lý do đơn hàng cần xác nhận.
Thực tế, CATP Hà Nội đã tiếp nhận, giải quyết một số vụ việc các đối tượng giả mạo shipper gọi điện yêu cầu người dân chuyển khoản tiền cọc để giao hàng hoặc thông báo trúng thưởng không có thật dựa trên thông tin đơn hàng bị lộ.
Theo Công an thành phố, không chỉ dừng lại ở các vụ lừa đảo, thông tin đơn hàng bị lộ còn có thể được sử dụng cho các mục đích phức tạp hơn như phân tích hành vi tiêu dùng trái phép, bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, gửi thư rác, tin nhắn quảng cáo không mong muốn.
Nghiêm trọng hơn là tạo cơ sở dữ liệu cho các cuộc tấn công lừa đảo có chủ đích (phishing) đánh cắp các thông tin từ tài khoản ngân hàng, mạng xã hội của nạn nhân nhằm chiếm đoạt tài sản.
Việc lộ lọt thông tin có nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng chủ yếu là việc thực hiện chưa đúng các biện pháp bảo mật an ninh an toàn thông tin của các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao CATP Hà Nội đã ra khuyến cáo với cả các sàn TMĐT và người mua hàng trên mạng để phòng, tránh tình trạng lộ lột thông tin đơn hàng.
Đối với người tiêu dùng:
Cẩn trọng khi nhận hàng: Luôn kiểm tra kỹ thông tin người giao, đối chiếu với thông tin đơn hàng trên ứng dụng. Không vội vàng thanh toán hay cung cấp thông tin cá nhân nếu có nghi ngờ. Liên hệ trực tiếp với người bán hoặc tổng đài của sàn TMĐT để xác minh.
Bảo mật tài khoản: Sử dụng mật khẩu mạnh, phức tạp và khác nhau cho các tài khoản mua sắm. Kích hoạt các biện pháp xác thực hai yếu tố.
Hạn chế chia sẻ công khai: Không chia sẻ hình ảnh, thông tin chi tiết đơn hàng lên mạng xã hội.
Xử lý bao bì cẩn thận: Xé nhỏ hoặc làm mờ thông tin cá nhân trên gói hàng trước khi vứt bỏ.
Cập nhật thông tin: Theo dõi các cảnh báo từ cơ quan chức năng và các chuyên gia an ninh mạng về các hình thức lừa đảo mới.
Thông báo khi có sự cố: Nếu nghi ngờ thông tin cá nhân bị lộ hoặc bị lừa đảo, cần nhanh chóng thông báo cho sàn TMĐT, đơn vị vận chuyển và trình báo cơ quan công an để được hỗ trợ.
Đối với các sàn TMĐT và đối tác:
Tăng cường bảo mật hệ thống: Thường xuyên rà soát, vá các lỗ hổng bảo mật, mã hóa dữ liệu khách hàng, đặc biệt là các thông tin nhạy cảm liên quan đến đơn hàng.
Siết chặt quản lý đối tác: Yêu cầu các đối tác bán hàng và đơn vị vận chuyển tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo mật thông tin khách hàng. Có chế tài xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Nâng cao nhận thức cho nhân viên: Đào tạo và phổ biến quy định bảo mật thông tin cho toàn bộ nhân viên, đặc biệt là đội ngũ giao hàng.
Minh bạch hóa chính sách: Công khai, rõ ràng các chính sách thu thập, sử dụng và bảo vệ thông tin cá nhân của khách hàng.
Hỗ trợ khách hàng: Xây dựng kênh tiếp nhận và xử lý nhanh chóng các phản ánh của khách hàng về việc lộ lọt thông tin.
Lợi dụng sự biến động của giá vàng, các đối tượng xấu đã dựng “kịch bản” lừa đảo tinh vi để chiếm đoạt tài sản của người dân có nhu cầu mua bán, trao đổi vàng.
Theo công an, trong thời gian qua, giá vàng trong và ngoài nước đã có sự biến động mạnh. Nắm bắt được tình hình trên, đối tượng xấu đã dựng “kịch bản” lừa đảo để chiếm đoạt tài sản của người dân có nhu cầu mua bán, trao đổi vàng qua mạng xã hội.
Thủ đoạn của các đối tượng là tạo lập tài khoản Facebook ảo, sau đó tham gia các hội nhóm trao đổi, mua bán vàng để tìm kiếm “con mồi”. Đối với người có nhu cầu mua, đối tượng sẽ giả thành người có nhu cầu bán vàng, còn đối với người bán thì ngược lại.
Khi tìm được “con mồi”, đối tượng sẽ nhắn tin, trao đổi yêu cầu người mua, bán vàng thật cung cấp vị trị, số lượng bán, giá bán…. (quan trọng là vị trí của người mua, bán để hẹn gặp giao dịch trực tiếp).
Đối tượng sẽ đóng vai trò trung gian để hẹn cả người bán vàng thật, người mua vàng thật ra các cửa hàng vàng uy tín để giao dịch, kiểm tra vàng trực tiếp.
Nhiều người mua vàng đã tin tưởng rằng người thật, vàng thật nên chuyển tiền cho đối tượng trung gian. Sau khi chuyển khoản xong và muốn lấy vàng để ra về thì người bán báo chưa nhận được tiền, liên lạc với chủ tài khoản Facebook và số điện thoại của đối tương thì đều không được. Lúc này, nạn nhân mới phát hiện mình bị lừa.
Một vụ việc điển hình vừa xảy ra tại tiệm vàng K.K.V.H. trên địa bàn quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng.
Theo đó, anh N.V.B. (trú quận Liên Chiểu) có nhu cầu bán vàng, thông qua trang “Cộng đồng vàng Đà Nẵng” nên anh trao đổi với tài khoản Facebook “Vân Thị Dương” để thực hiện bán vàng.
Cùng lúc đó, một phụ nữ tên N.N.C. (trú tại phường Thạc Gián, quận Thanh Khê) liên hệ tài khoản “Ngọc My” với nhu cầu mua vàng.
Cả hai được các tài khoản lạ dàn dựng “kịch bản” giao dịch trực tiếp tại tiệm vàng, nhưng thực chất là không hề quen biết nhau ngoài đời.
Khi anh B. mang 10 chỉ vàng đến và giao cho chị C. kiểm tra, chị này đã chuyển hơn 109 triệu đồng vào tài khoản của một người tên Hoàng Văn Nghiêm theo yêu cầu của tài khoản “Ngọc My”, người mà chị tưởng là chủ vàng.
Sau giao dịch, cả hai đều không nhân lại được tiền hay vàng, mới phát hiện mình đã bị lừa qua một trung gian ảo.
Trước tình hình trên, Công an Đà Nẵng khuyến cáo người dân, khi có nhu cầu mua bán, trao đổi vàng hãy ra các cửa hàng vàng lớn, uy tín, có nguồn gốc rõ ràng, có giấy phép hoạt động kinh doanh đầy đủ.
Đồng thời, đề cao cảnh giác, cẩn trọng khi mua bán, trao đổi vàng trên không gian mạng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro, lừa đảo.
Thời gian gần đây có nhiều trường hợp giả danh công an yêu cầu phụ huynh cài đặt định danh điện tử VNeID để phục vụ việc dự thi của con em mình.
Ngày 15/5, thông tin từ Công an tỉnh Cà Mau, đơn vị vừa phát đi cảnh báo đến người dân về thủ đoạn lừa đảo mới. Kẻ xấu nhắm vào phụ huynh học sinh lớp 12 trong thời điểm Kỳ thi tốt nghiệp THPT đang cận kề.
Cụ thể, Công an tỉnh Cà Mau ghi nhận nhiều trường hợp giả danh công an gọi điện cho phụ huynh, cung cấp thông tin chính xác về họ tên, trường, lớp của học sinh, rồi yêu cầu cài đặt định danh điện tử VNeID để phục vụ việc dự thi. Nhiều phụ huynh do lo lắng và thiếu thông tin nên đã làm theo hướng dẫn, tải ứng dụng từ đường link lạ và tự kích hoạt trên điện thoại.
Khi ứng dụng giả mạo được cài đặt, các đối tượng chiếm quyền truy cập thiết bị, đọc tin nhắn chứa mã OTP và thực hiện giao dịch ngân hàng, dẫn đến việc bị chiếm đoạt tài sản. Một số nạn nhân chỉ phát hiện sự việc sau khi tài khoản ngân hàng đã bị rút tiền.
Công an tỉnh Cà Mau khuyến cáo, đối với công dân chưa cài đặt, kích hoạt định danh điện tử mức độ 2 (VNeID) nên đến cơ quan công an để được trực tiếp hướng dẫn, thực hiện các bước cài đặt, tích hợp các giấy tờ cá nhân vào tài khoản định danh điện tử.
Người dân chỉ nên tải ứng dụng VneID từ nguồn chính thống trên app Store (đối với hệ điều hành iOS) và CH Play (đối với hệ điều hành Android). Tuyệt đối không cài đặt ứng dụng từ các đường link không rõ nguồn gốc hoặc hướng dẫn qua điện thoại từ người lạ.
Trong trường hợp đã cài ứng dụng giả mạo, cần nhanh chóng xóa ứng dụng, khóa tài khoản ngân hàng, thay đổi mật khẩu và khôi phục cài đặt gốc của điện thoại. Đồng thời báo ngay cho cơ quan công an gần nhất để được hỗ trợ.
Theo CNBC, nếu bạn từng nhận được những tin nhắn có vẻ ngẫu nhiên và vô hại như này, bạn không phải là người duy nhất.
Nhắn tin nhầm số: ‘Mỏ vàng’ mới của những kẻ lừa đảo
“Chào, bạn khỏe không?”
“Ê, lưng bạn còn đau không vậy?”
“Xin lỗi, mình đến trễ một chút, gặp bạn lúc 6:15 nhé”.
Và đây không đơn thuần là tin nhắn nhầm số. Tội phạm mạng ngày càng sử dụng chiêu trò “nhắn nhầm số” với sự hỗ trợ của AI để lừa người dùng cung cấp thông tin cá nhân và truy cập vào tài khoản ngân hàng.
Ann Nagel, một nhân viên tại một trường đại học ngoại ô Chicago, từng nhận được một tin nhắn đủ thuyết phục để khiến cô nghĩ rằng mình nên phản hồi. “Tôi đã tưởng đó là tin nhắn của một thành viên trong tổ chức tôi điều hành ở địa phương. Ban đầu tôi đã suýt tin”, Nagel kể.
Nhưng cô nhanh chóng nhận ra đây là trò lừa khi người nhắn yêu cầu cô mua một thẻ quà tặng Vanilla Visa và cào phần mã số ở mặt sau. Nagel lập tức kết thúc cuộc trò chuyện. “Họ đúng là một lũ trộm ranh ma”, Nagel nói.
Steve Grobman, Giám đốc công nghệ của McAfee, cho biết đằng sau những tin nhắn tưởng chừng vô hại ấy là cả một âm mưu tinh vi. Những kẻ nhắn tin thường đến từ nước ngoài, với mục tiêu đầu tiên là xác minh số điện thoại còn hoạt động và liệu người nhận có sẵn sàng tương tác hay không.
“Họ đưa số của bạn vào cơ sở dữ liệu để có thể nhắm mục tiêu chính xác cho các vụ lừa đảo sau này”, Grobman cho biết. Ngay cả khi lần nhắn đầu không hiệu quả, kẻ gian vẫn có thể lưu lại số này để sử dụng trong tương lai. Nếu số bị chặn, chúng sẽ chuyển sang nạn nhân khác — điều đang xảy ra trong làn sóng lừa đảo “phạt phí cầu đường” gần đây.
“Khi đã đạt được mục tiêu đầu tiên, chúng sẽ cố gắng xây dựng một mối quan hệ nào đó”, Grobman nói thêm, đồng thời nhấn mạnh rằng các đối tượng này thường thuộc các tổ chức tội phạm quy mô lớn, có tổ chức và được đào tạo bài bản.
Mục tiêu cuối cùng của chúng là chiếm đoạt tài sản và Grobman cho rằng những vụ lừa có giá trị cao nhất là các trường hợp tạo dựng mối quan hệ thân thiết để lừa tiền, còn gọi là “lừa đảo vỗ béo”.
“Chiêu này mất thời gian, nhưng chúng kiên trì nuôi dưỡng mối quan hệ và dần dần lấy lòng tin”, Grobman nói.
Năm 2024, người tiêu dùng Mỹ đã mất 470 triệu USD do các vụ lừa đảo bắt đầu từ tin nhắn SMS, theo FTC — cao gấp năm lần so với năm 2020.
Các vụ lừa đảo qua tin nhắn kéo dài — đôi khi có yếu tố tình cảm — nhằm vào tiền tiết kiệm cả đời hoặc tài khoản hưu trí của nạn nhân. “Vì giá trị thu được quá lớn, nên chúng sẵn sàng đầu tư thời gian”, Grobman nhận định.
AI đang giúp loại hình lừa đảo vốn tốn công và thời gian này trở nên nhanh chóng và dễ dàng hơn. AI có thể xác định vùng mã số điện thoại để cá nhân hóa nội dung tin nhắn, lướt qua hồ sơ mạng xã hội và dựng lên “mạng lưới gia đình” của nạn nhân.
“Tin nhắn nhầm số” đang gia tăng vì sự kết hợp giữa các vụ rò rỉ dữ liệu trong vài năm qua và sự phổ biến của AI.
“Điều này cho phép tội phạm tạo ra các kịch bản lừa đảo cực kỳ đáng tin, mức độ tương tác cao hơn và tỷ lệ người bị lừa tăng lên”, Grobman nói. “Người dùng cần cực kỳ cẩn trọng. Tốt nhất là đừng tương tác”, ông nhấn mạnh.
Tuy nhiên, việc này không dễ với nhiều người, vì yếu tố tâm lý là một phần trong “bộ công cụ” của kẻ lừa đảo, bên cạnh AI và phần mềm. “Chúng đánh vào nhu cầu kết nối của con người,” theo nhà tâm lý học Malka Shaw ở New Jersey, người cho biết số nạn nhân lừa đảo qua tin nhắn mà cô tiếp xúc đã tăng lên.
